ಶ್ರೀ ಸ. ಸ.ರಾಮಚಂದ್ರರಾವ ಮಹಾರಾಜರು

©eÁ¥ÀÄgÀ f¯Éè EAr vÁ®ÆQ£À ºÉÆwð UÁæªÀÄzÀ ±ÀÄPÀèAiÀÄdĪÉÃð¢AiÀÄ, PËArtå UÉÆÃvÀæzÀ ²æà ªÀiÁzsÀªÀgÁªÀ PÀÄ®PÀtÂð ºÁUÀÆ ¸Ë. fêÀÇ ¨Á¬Ä JA§ ¸ÁwéPÀ zÀA¥ÀwUÀ¼À GzÀgÀ¢AzÀ ²æêÀÄÄR£ÁªÀÄ ¸ÀAªÀvÀìgÀ E¹é 1873 ZÉÊvÀæ ±ÀÄzÀÞ £ÀªÀ«ÄAiÀÄAzÀÄ ²æà ¸À.¸À. gÁªÀÄZÀAzÀægÁªÀ ªÀĺÁgÁdgÀ d£À£ÀªÁ¬ÄvÀÄ.

«zÁåAiÀiÁ«AzÀvÉà CªÀÄÈvÀA- «zÉå¬ÄAzÀ CªÀÄÈvÀªÀ£ÀÄß ºÉÆAzÀĪÀ£ÀÄ J£ÀÄߪÀ £ÀÄrUÀ£ÀĸÁgÀªÁV ²æà gÁªÀÄZÀAzÀægÁªÀ ªÀĺÁgÁdgÀÄ ºÉÆwð ºÁUÀÆ ©eÁ¥ÀÄgÀUÀ¼À°è vÀªÀÄä «zÁå¨sÁå¸ÀªÀ£ÀÄß §ºÀÄAiÀıÀ¹éAiÀiÁV ¥ÀÆwðUÉƽ¹zÀgÀÄ. PÀ£ÀßqÀ, ¸ÀA¸ÀÌøvÀ, EAVèõÀ ªÀÄgÁp »ÃUÉ ºÀ®ªÁgÀÄ ¨sÁµÁ «±ÁgÀzÀgÁVzÀÝ ²æà ªÀĺÁgÁdgÀÄ PÀ«vÁ gÀZÀ£É ºÁUÀÆ ¯ÉÃR£À PÀ¯ÉAiÀÄ°èAiÀÄÆ ¤¥ÀÄtgÁVzÀÝgÀÄ.

¸ÀA¸ÁgÀ D°AiÀiÁZÉ ¸ÁxÀðPÀ EºÀ¯ÉÆÃPÀ Dt ¥ÀgÀ¯ÉÆÃPÀ zÉÆÃ¤í ¸Á¢ü¯ÉÃ- J£ÀÄߪÀ ²æà ¸ÀªÀÄxÀðgÀ G¥ÀzÉñÀzÀAvÉ ¸Ë. UÀAUÁvÁ¬Ä AiÀĪÀgÉÆA¢UÉ ªÀÄzÀĪÉAiÀiÁV, vÀÄA©zÀ ¸ÀA¸ÁgÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄĪÀzÀ®èzÉ, ªÀiÁªÀįÉÃzÁgÀ, PÀ¯ÉPÀÖgÀ PÀZÉÃjUÀ¼À°è dªÁ¨ÁÝjAiÀÄÄvÀ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß AiÀıÀ¹éAiÀiÁV ¤ªÀð»¹zÀgÀÄ. ¹AzÀV, ©eÁ¥ÀÄgÀ »ÃUÉ ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÀܼÀUÀ¼À°è 23 ªÀµÀðUÀ¼À ªÀgÉUÉ ¸ÉêÉUÉÊzÀÄ. 1915£ÉÃAiÀÄ E¹éAiÀÄ°è £ËPÀjUÉ gÁfãÁªÉÄ ¸À°è¹, ªÀÄÄA¢£À fêÀ£ÀªÀ£ÀÄß CzsÁåvÀä ¸ÁzsÀ£É, ¨sÀQÛ ¥Àæ¸ÁgÀPÁÌV ªÀÄÄr¦lÖgÀÄ.

²æà ¨sÁªÀǸÁºÉç ªÀĺÁgÁdgÀÄ GªÀÄ¢AiÀĪÀjAzÀ ªÀÄAvÉÆæÃ¥ÀzÉñÀ ¥ÀqÉzÀÄ, ¸ÀºÀ£ÀA ¸ÀªÀð zÀÄBSÁ£ÁA’ JAzÀÄ J®è ¸ÀA¸ÁgÀ vÉÆAzÀgÉUÀ¼À£ÀÄß ¸À»¹PÉÆAqÀÄ eÁÕ£À ¸ÀA¥ÁzÀ£É, ªÀÄvÀÄÛ gÁdAiÉÆÃUÀ ¸ÁzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß UÉÊAiÀÄÝgÀÄ. EzÀjAzÁV UÀÄgÀÄ«¤AzÀ ‘£ÉêÀÄzÀgÁd£ÉA§’ ¥Àæ±À¹Û ¥Áæ¥ÀÛªÁzÀgÉ, UÀÄgÀÄ §AzsÀÄUÀ¼ÀÄ, DwäÃAiÀĪÀ®AiÀÄ, ²µÀ姼ÀUÀzÀ°è ²æà gÁeÁgÁªÀÄZÀAzÀægÁªÀ ªÀĺÁgÁdgÀÄ J£ÀÄߪÀ UËgÀªÀPÉÌ ¥ÁvÀægÁzÀgÀÄ. §gÀqÉÆî UÁæªÀÄzÀ°è ¤AvÀÄ ºÀ®ªÁgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À ¸ÁzsÀ£ÉUÉÊzÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV §gÀqÉÆî ªÀĺÁgÁdgÀÄ JA§ G¥Á¢ü¬ÄAzÀ®Æ ¸ÀA¨ÉÆâü¸À®àlÖgÀÄ.

¸ÁzsÀ£ÁPÉëÃvÀæ vÀqÀªÀ®ªÀ£ÁßV¹PÉÆAqÀÄ, ©eÁ¥ÀÄgÀ, ¹AzÀV, ¸ÉƯÁè¥ÀÄgÀ, ¥ÀÄuÉ, vÁ½PÉÆÃmÉ, ªÉÄʯÁgÉñÀégÀ, ¥Áwæ »ÃUÉ ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÀܼÀUÀ½UÉ ¨sÉÃn ¤Ãr ¸ÀvÀìAUÀ ¨sÀQÛ ¥Àæ¸ÁgÀ UÉÊAiÀÄÄvÁÛ d£À¸ÀªÀÄÄzÁAiÀĪÀ£ÀÄß ¨sÀQÛ ªÀiÁUÀðPÉÌ ¥ÉæÃgɦ¹zÀgÀÄ. CzsÁåvÀä ¥ÀæPÁ±À J£ÀÄߪÀ zsÁ«ÄðPÀ ¥ÀwæPÉAiÀÄ£ÀÄß £ÀqɸÀĪÀÅzÀ®èzÉ, UÀÄgÀÄ«£ÉÆA¢UÉ CªÀgÀÄ £ÀqɹzÀ ¥ÀvÀæªÀåªÀºÁgÀUÀ¼ÀÄ CªÀgÀ «zÀévÀÄÛ, CzsÁåvÀä aAvÀ£ÉAiÀÄ »jªÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁgÀÄvÀÛªÉ.

²æà UÀÄgÀÄzÉêÀ gÁ£ÀqÉ, ²æà ªÉAPÀlgÁªÀ ªÀĺÁgÁdgÀÄ »ÃUÉ ºÀ®ªÁgÀÄ »jAiÀÄ UÀÄgÀħAzsÀÄUÀ¼ÉÆqÀ£É CªÀgÀ MqÀ£Ál, ²µÀågÀ ªÉÄð£À ªÁvÀì®å, ¸ÀzÁ aAvÀ£À ²Ã® fêÀ£À, UÀÄgÀĸÉêÉUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹zÀgÉ. ªÁAbÁ ¸ÀdÓ£À ¸ÀAUÀvÁ ¥ÀgÀUÀÄuÉ ¦æÃw UÀÄuÁ £ÀªÀÄævÁ «zÁåAiÀiÁA ªÉʸÀ£ÀA, ¯ÉÆÃPÁ¥ÀªÁzÀvï ¨sÀAiÀÄA

JA§ gÁd ¨sÀvÀÈð ºÀjAiÀÄ £ÀÄrUÀ¼ÀÄ EªÀgÀ°è ¸ÀA¥ÀÆtðªÁV ¸ÁPÁgÀUÉÆArzÀݪÀÅ.

»ÃUÉ 64 ªÀµÀðUÀ¼À ¥Àæw¨sÁ ¸ÀA¥À£Àß fêÀ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀÆwðUÉƽ¸ÀÄvÁÛ £ÁºÀA zÀÄBTà £ÀªÉÄà zÉúÉÆà §AzsÀB PÉÆøÁvÀä¤ ¹ÜvÀB- DvÀäeÁÕ¤AiÀÄÄ zÉúÀ¨sÁªÀ¢AzÀ zÀÆgÀ£ÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ CªÀjUÉ zÀÄBRªÉA§Ä¢®è J£ÀÄߪÀAvÉ J®è zÉúÀ ¨sÁªÀUÀ¼À£ÀÄß vÉÆgÉzÀÄ F±ÀégÀ£ÁªÀÄ ¸ÀAªÀvÀìgÀ DµÁqsÀ ªÀzÀå ¥ÀAZÀ«Ä §ÄzsÀªÁgÀ ¢£ÁAPÀ 28-7-1937gÀ gÁwæ ©eÁ¥ÀÄgÀzÀ°è §æ»äèsÀÆvÀgÁzÀgÀÄ.

EªÀgÀ DwäÃAiÀÄ ²µÀågÁzÀ ²æà ¸À.¸À. gÀAUÀgÁªÀ ªÀĺÁgÁdgÀÄ ¸ÀªÀÄ¥ÀðuÁ ¨sÁªÀ¢AzÀ 1942£ÉAiÀÄ E¹éAiÀÄ°è ©eÁ¥ÀÄgÀ¢AzÀ 30 Q.«ÄÃ. zÀÆgÀzÀ (»AzÉƪÉÄä PÀÄPÀÌnªÀÄĤ D±ÀæªÀĪÁVzÀÝ) FV£À PÀÆ¥ÀPÀrØ UÁæªÀÄzÀ°è ²æà ¸À.¸À. gÁªÀÄZÀAzÀægÁªÀ ªÀĺÁgÁdgÀ C¹ÜAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀªÀiÁ¢üAiÀÄ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀgÀÄ »ÃUÉ ¨sÀQÛ PÁAiÀÄðUÀ½UÉ ºÉ¸ÀgÁzÀ ²æÃPÉëÃvÀæ PÀÆ¥ÀPÀrØ ¨sÀQÛ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ MAzÀgÀ GzÀAiÀÄPÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.